Các Lệnh Cơ Bản Trong Lập Trình PLC: LD, LDI và OUT

Trong thế giới tự động hóa công nghiệp, bộ điều khiển logic khả trình (PLC) là trái tim của mọi hệ thống, giúp điều khiển máy móc và quy trình sản xuất. Để PLC có thể hoạt động, chúng ta cần lập trình nó bằng các lệnh logic. Ba trong số những lệnh cơ bản và được sử dụng thường xuyên nhất là LD, LDI, và OUT. Việc nắm vững các lệnh này là nền tảng để bạn có thể xây dựng bất kỳ chương trình PLC nào, từ đơn giản đến phức tạp.

Danh mục dự án

Các Lệnh Cơ Bản Trong Lập Trình PLC

Bộ điều khiển logic khả trình (PLC) điều khiển mọi hoạt động của máy móc và quy trình sản xuất. Để PLC có thể hoạt động, chúng ta cần lập trình cho nó bằng các lệnh logic. Dưới đây là những lệnh cơ bản và thiết yếu nhất mà bạn sẽ gặp khi bắt đầu với lập trình PLC: LD, LDI, OUT, . Nắm vững các lệnh này là nền tảng để bạn có thể xây dựng bất kỳ chương trình PLC nào, từ đơn giản đến phức tạp.,

Các Lệnh Cơ Bản trong Lập Trình PLC: LD, LDI và OUT

1. Lệnh LD (Load – Dương): Nạp Điều Kiện Logic Thường Mở

Chức năng:

Lệnh LD là lệnh dùng để nạp điều kiện logic đầu tiên của một dòng lệnh (rung) trong chương trình PLC. Nó đại diện cho một tiếp điểm thường mở (NO – Normally Open). Khi điều kiện tại tiếp điểm này được thỏa mãn (tín hiệu ON), dòng logic sẽ được truyền đi.

Ký hiệu:

---[ ]---

(Đây là ký hiệu truyền thống trong ngôn ngữ lập trình Ladder Diagram)

Toán hạng (Thiết bị có thể sử dụng):

Lệnh LD có thể được sử dụng với nhiều loại toán hạng khác nhau, đại diện cho các trạng thái đầu vào, đầu ra, bộ nhớ, timer, counter, và dữ liệu:

X: Ngõ vào vật lý (Input)
Y: Ngõ ra vật lý (Output)
M: Bit nhớ nội (Internal Relay)
HM: Bit nhớ duy trì (Latched Memory)
SM: Bit nhớ hệ thống (System Memory)
S: Bit trạng thái (State)
HS: Bit trạng thái duy trì (Latched State)
T: Timer (Tiếp điểm của Timer)
HT: High-speed Timer (Tiếp điểm của High-speed Timer)
C: Counter (Tiếp điểm của Counter)
HC: High-speed Counter (Tiếp điểm của High-speed Counter)
Dn.m: Bit của từ dữ liệu (Data Bit of Data Register) – thường dùng cho các bit cụ thể trong thanh ghi dữ liệu.

2. Lệnh LDI (Load Inverse – Âm): Nạp Điều Kiện Logic Thường Đóng

Chức năng:

Lệnh LDI cũng dùng để nạp điều kiện logic đầu tiên của một dòng lệnh, nhưng nó đại diện cho một tiếp điểm thường đóng (NC – Normally Closed). Khi điều kiện tại tiếp điểm này không được thỏa mãn (tín hiệu OFF), dòng logic sẽ được truyền đi. Nếu tín hiệu đầu vào của LDI là ON, dòng logic sẽ bị ngắt.

Ký hiệu:

---[/]---

(Đây là ký hiệu truyền thống trong ngôn ngữ lập trình Ladder Diagram)

Toán hạng (Thiết bị có thể sử dụng):

Tương tự như LD, lệnh LDI có thể sử dụng với các loại toán hạng sau:

X: Ngõ vào vật lý (Input)
Y: Ngõ ra vật lý (Output)
M: Bit nhớ nội (Internal Relay)
HM: Bit nhớ duy trì (Latched Memory)
SM: Bit nhớ hệ thống (System Memory)
S: Bit trạng thái (State)
HS: Bit trạng thái duy trì (Latched State)
T: Timer (Tiếp điểm của Timer)
HT: High-speed Timer (Tiếp điểm của High-speed Timer)
C: Counter (Tiếp điểm của Counter)
HC: High-speed Counter (Tiếp điểm của High-speed Counter)
Dn.m: Bit của từ dữ liệu (Data Bit of Data Register)

3. Lệnh OUT (Xuất tín hiệu): Điều khiển Cuộn Dây Đầu Ra

Chức năng:

Lệnh OUT là lệnh dùng để xuất kết quả logic của một dòng lệnh ra một cuộn dây (coil) đầu ra. Cuộn dây này có thể điều khiển một ngõ ra vật lý (đèn, còi, contactor), hoặc một bit nhớ nội, timer, counter. Khi dòng logic đến cuộn dây OUT là ON, cuộn dây sẽ được kích hoạt (đầu ra sẽ ON). Ngược lại, khi dòng logic là OFF, cuộn dây sẽ tắt.

Ký hiệu:

---( )---

(Đây là ký hiệu truyền thống trong ngôn ngữ lập Ladder Diagram)

Toán hạng (Thiết bị có thể điều khiển):

Lệnh OUT có thể điều khiển các loại toán hạng sau:

Y: Ngõ ra vật lý (Output) – Điều khiển trực tiếp thiết bị bên ngoài.
M: Bit nhớ nội (Internal Relay) – Lưu trữ trạng thái logic bên trong PLC.
HM: Bit nhớ duy trì (Latched Memory) – Giữ trạng thái ngay cả khi mất điện.
SM: Bit nhớ hệ thống (System Memory) – Các bit đặc biệt của PLC.
S: Bit trạng thái (State) – Dùng trong các chương trình tuần tự.
HS: Bit trạng thái duy trì (Latched State)
T: Timer – Kích hoạt bộ định thời.
HT: High-speed Timer
C: Counter – Kích hoạt bộ đếm.
HC: High-speed Counter
Dn.m: Bit của từ dữ liệu (Data Bit of Data Register) – Thay đổi trạng thái một bit cụ thể trong thanh ghi dữ liệu.

Ví dụ Chương Trình Kết Hợp LD, LDI, OUT

Hãy xem xét một ví dụ đơn giản: Điều khiển một bóng đèn (Y0) bằng một nút nhấn thường mở (X0) và một nút dừng thường đóng (X1).

Yêu cầu: Bóng đèn Y0 sẽ sáng khi nút nhấn X0 được bấm, và sẽ tắt khi nút dừng X1 bị ngắt (hoặc nút X0 nhả ra).

Chương trình Ladder Diagram:

|------------------+------------------+------------------+---|
|                  |                  |                  |   |
|      X0          |      X1          |                  | Y0|
|---[ ]------------+---[/]------------+------------------( )--|
|                  |                  |                  |   |
|------------------+------------------+------------------+---|

Giải thích chương trình:

LD X0: Nạp trạng thái của ngõ vào X0. Đây là một tiếp điểm thường mở. Nếu X0 ON (nút nhấn được bấm), dòng logic sẽ đi qua.
LDI X1: Nạp trạng thái nghịch đảo của ngõ vào X1. Đây là một tiếp điểm thường đóng. Nếu X1 OFF (nút dừng không bị bấm), dòng logic sẽ đi qua. (Nếu X1 bị bấm, nó sẽ ON và ngắt dòng logic).
OUT Y0: Xuất kết quả logic ra cuộn dây Y0. Nếu dòng logic từ X0 và X1 (sau khi xử lý) là ON, ngõ ra Y0 sẽ ON, làm sáng đèn.

Hoạt động:

Khi X0 được bấm (X0 ON) và X1 không bị bấm (X1 OFF), điều kiện LD X0 là TRUE, LDI X1 cũng là TRUE. Do đó, dòng logic sẽ được truyền đến OUT Y0, làm cho Y0 ON.
Khi X0 được nhả ra (X0 OFF), hoặc X1 bị bấm (X1 ON), dòng logic đến OUT Y0 sẽ bị ngắt, làm cho Y0 OFF.

Tối Ưu Hóa Kỹ Năng Lập Trình PLC với LD, LDI, OUT

Việc thành thạo các lệnh LD, LDI, và OUT là nền tảng vững chắc để bạn tiến xa hơn trong lập trình PLC. Chúng là các khối xây dựng cơ bản, cho phép bạn điều khiển các thiết bị, xử lý tín hiệu và tạo ra các logic điều khiển phức tạp hơn bằng cách kết hợp chúng với các lệnh logic như AND, OR, Timer, Counter.

Để tối ưu hóa chương trình PLC và đảm bảo hiệu quả hệ thống, hãy luôn ghi nhớ:

Hiểu rõ chức năng: Biết rõ khi nào nên dùng LD hay LDI dựa trên logic tiếp điểm thường mở/đóng.
Kiểm soát đầu ra: Sử dụng lệnh OUT để điều khiển chính xác các thiết bị hoặc bit nhớ.
Tên biến rõ ràng: Đặt tên biến hoặc địa chỉ rõ ràng trong chương trình để dễ đọc và bảo trì.
Phân tích logic: Luôn phân tích cẩn thận logic điều khiển trước khi viết code để tránh sai sót.

Bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về lập trình PLC, các lệnh nâng cao, hoặc cần hỗ trợ về hệ thống tự động hóa?

Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ chuyên sâu: